2.6 Faktor Kemunculan Gerakan Nasionalisme

Gerakan nasionalisme di Malaysia muncul hasil gabungan faktor agama, penulisan kreatif, media cetak, golongan intelektual dan pengaruh luar.

Gerakan Islah menyeru umat Islam supaya meniru sepenuhnya budaya Barat tanpa mengambil kira ajaran Islam.

Akhbar Al-Imam memainkan peranan penting dalam menyebarkan idea pembaharuan dan kritikan terhadap amalan kolot.

Khalifah Abdul Hamid II memainkan peranan menyebarkan idea Gerakan Pan-Islamisme.

Karya kreatif seperti Putera Gunung Tahan membawa tema cinta, tanpa kaitan dengan nasionalisme.

Cerpen Cerita Awang Putat merupakan karya Abdul Rahim Kajai yang mengetengahkan penderitaan rakyat dijajah.

Akhbar Jawi Peranakan menegur campur tangan British dalam hal agama Islam di Singapura.

Fajar Sarawak menyokong sepenuhnya dasar pemerintahan Brooke di Sarawak.

Media cetak seperti Utusan Melayu hanya menerbitkan berita hiburan tanpa berkaitan dengan nasionalisme.

Sistem pendidikan moden membantu melahirkan golongan intelektual yang menyebarkan idea nasionalisme.

Syed Sheikh al-Hadi ialah lulusan Timur Tengah yang menggerakkan idea pembaharuan dalam masyarakat Melayu.

Golongan intelektual hanya terlibat dalam bidang keagamaan tanpa penglibatan dalam politik atau ekonomi.

Ibrahim Haji Yaakob merupakan antara intelektual yang aktif memperjuangkan nasionalisme melalui persatuan.

Revolusi China di bawah pimpinan Dr. Sun Yat Sen tidak memberikan sebarang inspirasi kepada nasionalisme di Malaysia.

Kemenangan Jepun ke atas Rusia menunjukkan negara kecil mampu menewaskan kuasa besar, memberi semangat kepada nasionalis.

Perjuangan Mahatma Gandhi di India memberi kesan kepada gerakan nasionalisme di Malaysia.

Jose Rizal di Filipina tidak mempunyai pengaruh langsung terhadap semangat nasionalisme di Malaysia.

Penulisan kreatif tidak memainkan peranan dalam menyedarkan masyarakat terhadap penjajahan.

Akhbar Sekola Melayu menjadi bahan bacaan penting dalam kalangan pelajar sekolah Melayu.

Golongan intelektual berpendidikan Inggeris hanya menumpukan kepada pembangunan ekonomi tanpa menyentuh soal nasionalisme.